Bitwa o grzbiet Elsenborn

Bitwa o grzbiet Elsenborn

II wojna światowa, front zachodni, część ofensywy w Ardenach
Łuski po wystrzelonych pociskach na amerykańskiej pozycji artyleryjskiej na grzbiecie Elsenborn
Czas	16–26 grudnia 1944
Miejsce	na wschód od Waimes, Ardeny
Terytorium	Belgia
Przyczyna	niemiecka ofensywa w Ardenach
Wynik	zwycięstwo Amerykanów
Strony konfliktu
Stany Zjednoczone  III Rzesza
Dowódcy
Omar Bradley Walter Lauer Walter Robertson Sepp Dietrich Hugo Kraas
Siły
38 000 żołnierzy (początkowo) ~80 000+ żołnierzy (finalnie) 56 000 żołnierzy (początkowo)
Straty
5000 zabitych i zaginionych, ~10 000 rannych i chorych nieznane, lecz wysokie straty w ludziach, 114 czołgów
Położenie na mapie Belgii miejsce bitwy
50°26′47″N 6°15′51″E/50,446389 6,264167

Bitwa o grzbiet Elsenborn – najdalej wysunięte na północ starcie niemieckiej ofensywy w Ardenach przeprowadzonej pod koniec II wojny światowej. Walki koncentrowały się na grzbiecie Elsenborn, wzgórzu o kształcie bumerangu, położonym na wschód od miasta Waimes w Belgii. W tym regionie grzbiet Elsenborn stanowi najbardziej wysunięte na zachód wzniesienie Ardenów, wznoszące się na wysokość ponad 600 m n.p.m.; w przeciwieństwie do wyżyn położonych dalej na północ, wschód i południe, był on intensywnie zalesiony. Na zachód od grzbietu Elsenborn, gdzie teren schodzi łagodnymi wzgórzami do miast Liège i Spa, znajdowała się sieć baz zaopatrzeniowych aliantów i dobrze rozwinięta sieć dróg. Niemcy planowali wykorzystać dwie kluczowe trasy (niem. Rohlbahn) wiodące przez ten obszar, aby przejąć Antwerpię i zawrzeć separatystyczny pokój ze Stanami Zjednoczonymi i Wielką Brytanią^[1]. Zdobycie Monschau, pobliskiej wioski Höfen i bliźniaczych wiosek Rocherath-Krinkelt na wschód od grzbietu Elsenborn były kluczem do realizacji niemieckich planów, dlatego Adolf Hitler skierował swoje najlepsze jednostki pancerne w ten obszar.

Amerykanie natomiast umieścili w sektorze jedynie niesprawdzone w walce oddziały 99 Dywizji Piechoty, które przybyły tam w połowie listopada, ponieważ sądzili, że na tym obszarze raczej nie dojdzie do bitwy z Niemcami. Jedna dywizja była bardzo rozproszona na 35-kilometrowymodcinku frontu i wszystkie jej trzy pułki znajdowały się na linii, bez żadnej rezerwy. Na początku grudnia 2 Dywizja Piechoty została wyznaczona do przechwycenia skrzyżowania o nazwie Wahlerscheid, na południowym krańcu lasu Hurtgen. Amerykanie sądzili początkowo, że Niemcy przeprowadzają tam jedynie lokalną akcję, ale w rzeczywistości spotkali się z wiodącym elementem ofensywy ardeńskiej. 2 Dywizja skonsolidowała swoje linie, wycofując się do Hünningen (wówczas wieś pod miastem Büllingen, obecnie część tego miasta), następnie w stronę Rocherath-Krinkelt, a na końcu do okopanych pozycji zajmowanych przez 99 Dywizję, wzmacniając ją na grzebiecie Elsenborn.

W zaciętej bitwie trwającej dziesięć dni linie amerykańskie i niemieckie były często dezorganizowane. Przez pierwsze trzy dni walki toczyły się w okolicach wsi Rocherath-Krinkelt. Atakując sam grzbiet Elsenborn, Niemcy zastosowali skuteczną taktykę jednoczesnego użycia różnych rodzajów zbrojnych i kilkakrotnie penetrowali linie amerykańskie, ale ich ataki nie były dobrze skoordynowane, w dodatku komplikował je trudny teren. Aby odepchnąć Niemców z powrotem, armia amerykańska wzywała ogień pośredni na własne pozycje, a w pewnym momencie rzuciła do walki nawet urzędników wojskowych i personel sztabowy, aby wzmocnić swoje linie. Amerykanie zgromadzili znaczne siły artylerii za grzbietem Elsenborn, co umożliwiło bliski ostrzał atakujących sił nieprzyjaciela. Niemcy, chociaż mieli przewagę techniczną i liczebną, znaleźli się pod presją dobrze przygotowanych pozycji obronnych Amerykanów, nowych zapalników zbliżeniowych dla pocisków artyleryjskich oraz innowacyjnych taktyk, które obejmowały np. skoordynowane uderzenia artylerii.

Wskutek udanej obrony grzbietu Elsenborn niemiecka 6 Armia Pancerna SS nie była w stanie przejąć swoich bezpośrednich celów na Mozie. Uparty amerykański opór zmusił Kampfgruppe Peiper do wyboru alternatywnej trasy na południe od Monschau i grzbietu Elsenborn, w wyniku czego jedynie 1 Dywizja Pancerna SS „Leibstandarte SS Adolf Hitler” (LSSAH) osiągnęła znaczący przełom na froncie 6 Armii Pancernej w luce Losheim.

Podczas bitwy Amerykanie stracili około 5 000 zabitych i o wiele więcej rannych; dokładne straty niemieckie nie są znane, ale znalazły się w nich znaczne ilości sprzętu pancernego. Podczas gdy Amerykanie posiadali znaczne zapasy i wystarczającą liczbę żołnierzy, aby zastąpić swoje straty, wykrwawionych sił niemieckich nie dało się już uzupełnić.

Obszar od grzbietu Elsenborn do Monschau był jedynym sektorem amerykańskiej linii frontu zaatakowanym w czasie ofensywy w Ardenach, gdzie Niemcy nie uzyskali żadnych zdobyczy terytorialnych^[2].